Wojciech Kilar

Wojciech Kilar przyszedł na świat we Lwowie 17 lipca 1932. Zmarł w Katowicach 29 grudnia 2013 roku. Był polskim pianistą, kompozytorem muzyki poważnej i filmowej. Został odznaczony w 2012 roku Orderem Orła Białego.

Biografia i życiorys Wojciecha Kilara

Ojciec Wojciecha, Jan Franciszek Kilar, był lekarzem, z kolei matka Neonilla trudniła się aktorstwem teatralnym. Młody Kilar pobierał korepetycje w dziedzinie gry na fortepianie. Ze Lwowa rodzina Kilarów została wysiedlona przymusowo, więc w latach 1946–1947 kontynuował swą muzyczną naukę w rzeszowskiej Państwowej Średniej Szkole Muzycznej.

Rok 1947 oznacza w jego biografii start w konkursie Młodych Talentów, i w związku z tym bardzo wysokie zajęte II miejsce. Później chodził do krakowskiego Państwowego Liceum Muzycznego w Krakowie, następnie do katowickiego Państwowego Liceum Muzycznego Władysławy Markiewiczówny, również w zakresie fortepianu. Ukończenie liceum było jednoznaczne z podjęciem studiów, tym razem w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Studiował u słynnej Władysławy Markiewiczówny, jak również Artura Malawskiego oraz Bolesława Woytowicza. Dyplom kończący studia, co istotne – z wyróżnieniem, Kilar uzyskał w roku 1955.

Na przestrzeni lat 1955–1958 Wojciech Kilar był asystentem krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, natomiast W latach 1959–1960 będąc stypendystą rządu francuskiego mógł kształcić się również pod kierunkiem samej Nadii Boulanger, w Paryżu.

Wreszcie w roku 1960 Kilar otrzymał nagrodę bostońskiej fundacji im. L. Boulanger. Wystąpił także jako pianista oraz autor utworów własnych. W latach 1979-1981 przypadła mu w udziale funkcja wiceprezesa Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich. Tym nie mniej jeszcze w 1977 był Kilar członkiem-założycielem zakopiańskiego Towarzystwa im. Karola Szymanowskiego, którego to był wiceprezesem przez dwie kolejne kadencje. Działał też jako członek Związku Podhalan.

Związany był oprócz tego z Jasną Górą, gdzie m.in. przychodziło mu świętować swe urodziny. Świętowano tam tzw. Dzień Kilara. Należał również do konfraterni miejscowego zakonu paulinów.

Zasiadał w Radzie Patronackiej w Instytucie Jagiellońskim. W 2005 został członkiem Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego, a to ze względu na wybory prezydenckie, także później, podczas kampanii przed wyborami do parlamentu w 2007, Wojciech Kilar udzielił swego wsparcia partii Prawo i Sprawiedliwość. Był ponadto Honorowym Przewodniczącym Śląskiego Społecznego Komitetu Poparcia kandydatury Jarosława Kaczyńskiego, który startował wówczas w przedterminowych wyborach prezydenckich.

Wraz z początkiem lat sześćdziesiątych XX wieku, współtworzył Kilar wraz z takimi jak Penderecki i Górecki nową polską szkołę awangardową a zarazem nowy nurt we współczesnej muzyce klasycznej, zwany sonoryzmem, nawiązujący do dodekafonii oraz serializmu. W połowie lat siedemdziesiątych natomiast Kilar zdecydował się uprościć swój język muzyczny, zaczął wobec tego coraz wyraźniej nawiązywać do tradycji, w jego muzyce z tamtego okresu dość łatwo dostrzec inspiracje ludowe czy też religijne.

Z okazji Jubileuszu 100-lecia Filharmonii Warszawskiej, na specjalne zamówienie, Wojciech Kilar, znany ze swej nieukrywanej religijności, skomponował mszę, intencją której został pokój w nadchodzącym nowym tysiącleciu. Światowe prawykonanie miało wówczas miejsce 12 stycznia 2001 w warszawskiej Filharmonii Narodowej. Dzieło przyjęto wtedy z wielkim entuzjazmem, stało się nawet tematem książki artystycznej.

Niekwestionowana jest pozycja Kilara- twórcy muzyki filmowej. Napisał bowiem muzykę do przeszło 130 filmów.

W 2013 został wyszedł album z utworami Wojciecha Kilara inspirowanymi religią chrześcijańską, zatytułowany „Wojciech Kilar – Angelus, Exodus, Victoria”.

Postanowieniem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego z 4 marca 2002 odznaczono Wojciecha Kilara Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, a to: „w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej, za osiągnięcia w pracy twórczej”. Z kolei w 2005 roku Wojciech Kilar otrzymał z rąk ministra kultury (Waldemara Dąbowskiego) Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, w uznaniu wybitnych osiągnięć kulturalnych rangi międzynarodowej. 19 listopada 2008 Kilar, postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyńskiego z „za wybitne osiągnięcia w twórczości artystycznej, za propagowanie polskiej kultury w kraju i za granicą” został uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. 8 czerwca 2009, podczas targów SacroExpo w Kielcach, Wojciech Kilar odebrał Medal Per artem ad Deum, czyli odznaczenie przyznawane przez Papieską Radę ds. Kultury. Kilar 3 lipca 2011 otrzymał z kolei Honorowe Członkostwo Światowego Kongresu Kresowian. Wreszcie postanowienie z 18 kwietnia 2012, sprawiło, że Wojciech Kilar został „w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej, za wybitne osiągnięcia w pracy twórczej” odznaczony prestiżowym i najwyższym Orderem Orła Białego.

Wojciech Kilar zmarł na skutek wystąpienia u niego guza mózgu. Zmarł w Katowicach 29 grudnia 2013 roku.

Ciekawostki o Wojciechu Kilarze

• W 1960 za odę Béla Bartók in memoriam otrzymał nagrodę fundacji L. Boulanger w Bostonie.
• wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Góreckim, Wojciech Kilar tworzył nową polską szkołę awangardową wraz z nowym kierunkiem we współczesnej muzyce zwanym sonoryzmem (nawiązującym do serializmu i dodekafonii).
• Uroczystości pogrzebowe kompozytora odznaczało dostojeństwo ceremonii – odbyły się bowiem w katowickiej katedrze pw. Chrystusa Króla, a przewodniczył wydarzeniu abp Wiktor Skworc, metropolita katowicki.

Cytaty Wojciecha Kilara

„Pierwsza rzecz, którą się interesuję, jest nazwisko reżysera. Drugą rzeczą jest wysokość honorarium. Na samym końcu czytam scenariusz. Jeśli te trzy elementy są do zaakceptowania, wtedy przyjmuję taką propozycję. W przeciwnym razie zwykle ją odrzucam.”

„Najważniejsze jest przemawianie do drugiego człowieka. Taki jestem, że ja nie widzę sensu w uprawianiu muzyki wyłącznie dla muzyki; tylko wtedy ten zawód wydaje mi się wart uprawiania jeśli on coś ludziom daje.”

Prawa autorskie do zdjęcia

Zdjęcie pochodzi z portalu wikimedia.org. Autorem jest Cezary Piwowarski. Zdjęcie zostało wykorzystane na podstawie licencji CC BY-SA 4.0.