Pisarze Różne

Witkacy

Witkacy

Stanisław Ignacy Witkiewicz, zwany Witkacym, przyszedł na świat w Warszawie 24 lutego 1885 roku. Zmarł w Jeziorach 18 września 1939 roku. Był polskim malarzem, pisarzem, dramaturgiem, fotografikiem oraz filozofem.

Krótki życiorys Witkacego

Stanisław Ignacy Witkiewicz przyszedł na świat w Warszawie 24 lutego 1885 roku. Jego ojciec był artystą, matka nauczycielką muzyki. Dorastał również w Zakopanem. Uczył go ojciec oraz opłacani przez niego wybitni pedagodzy uniwersyteccy. Witkacego pociągały zwłaszcza nauki ścisłe, fotografia, malarstwo, filozofia i literatura piękna. Maturę zdał we Lwowie, zostając w ślad za tym studentem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Swych pasji upatrywał też w podróżach po kraju i za granicę. Pisał i malował. Przeżywał stany depresyjne. W czsie I wojny służył w cesarskiej armii Rosji. Później studiował w szkole oficerskiej. W roku 1917 został ranny i przeniesiony do rezerwy. Był w Moskwie podczas rewolucji, utrzymując później, że brał w niej udział. Wówczas to nadszedł czas jego słynnych portretów. Wkrótce powstała jego koncepcja Czystej Formy, oraz związany z tym pogląd na temat „uczuć metafizycznych”, jakie forma budzi w odbiorcach. Rok 1923 oznaczał dla Stanisława Ignacego Witkiewicza poślubienie wnuczki Juliusza Kossaka, Jadwigi Unrug. Małżeństwo jednak nie wytrzymało długo. W roku 1927 pojawiła się jego powieść „Pożegnanie jesieni”, a w roku 1930 słynne „Nienasycenie”. Oddawał się również filozofii, stworzył koncepcje monadyzmu biologicznego, co odzwierciedlał jego traktat pt. „Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia”. Był krytykiem literackim. Uhonorowano go wkrótce Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury. Aby uchwycić trudy życia, udał się na Śląsk gdzie podpatrywał życie autochtonów. Wiele eksperymentował z substancjami psychodelicznymi takimi jak meskalina – opisy jego doświadczeń dotarły jednak do odbiorców dopiero po II wojnie. Tymczasem w roku 1934 pojawili się jego „Szewcy”, mianowicie jego najwybitniejszy dramat. 18 września 1939 roku Stanisław Ignacy Witkiewicz popełnił samobójstwo na wieść o napaści Związku Radzieckiego na Polskę.

Biografia rozszerzona Witkacego

Młodość

Był synem artysty oraz nauczycielki muzyki. Początkowo dorastał w Warszawie, następnie w Zakopanem. Kwestią edukacji syna zajął się ojciec, twierdzący, że szkoła niszczy indywidualność. Lekcji na zasadzie korepetycji udzielali mu często znani artyści oraz profesorowi akademiccy. Młody Witkiewicz próbował się w dramacie i pracach filozoficznych, interesował się malarstwem, fotografią i naukami ścisłymi. W roku 1903 eksternistycznie zdał maturę we Lwowie. W 1905 r. Witkacy został, wbrew woli ojca, studentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Poznawał wówczas nowych ludzi i miejsca, podróżując też za granicę. Związany z grupą malarzy z ASP, a także w związku z miłością Ireną Solską.

W kierunku I wojny

Po studiach ponownie osiadł w Zakopanem, pisząc i malując. Kiedy jego narzeczona, Jadwiga Janiszewska, popełniła samobójstwo, Witkacy został o to oskarżony przez środowisko. Wówczas to Bronisław Malinowski zaproponował mu podróż do Nowej Gwinei w roli dokumentalisty. Wskutek ciągłych stanów depresyjnych i konfliktów z Malinowskim wrócił do Europy akurat w momencie rozpoczęcia I wojny światowej. Dołączył do armii carskiej Rosji. W 1015 został studentem szkoły oficerskiej. Artysta został ranny w walce pod wsią Witoneż i w 1917 roku zwolniony ze służby. Przebywał w Moskwie, gdzie był świadkiem rewolucji październikowej, sam natomiast utrzymywał, że brał w rewolucji czynny udział. W tym czasie Witkacy zaczął malować portrety. Jeszcze w Rosji zaczął pisać teksty o swoich poglądach artystycznych (które później opatrzył tytułem „Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd porozumienia”).

W kierunku II wojny

Po powrocie do Zakopanego Witkacy stworzył koncepcję tzw. Czystej Formy. Według niej najistotniejszym składnikiem dzieła jest jego forma, która oddziałuje na odbiorcę, wywołując u niego „uczucia metafizyczne”. Artysta przyłączył się do Formistów, grupy malarzy, wraz z którymi organizował wspólne wystawy. Rozwijał też swą twórczość portretową. W 1923 roku Stanisław Ignacy Witkiewicz poślubił wnuczkę Juliusza Kossaka, Jadwigę Unrug. Małżeństwo nie wytrzymało próby czasu. W roku 1927 wydał swoją powieść „Pożegnanie jesieni”, a w 1930 roku – „Nienasycenie”. Pod koniec lat dwudziestych artysta działał również na płaszczyźnie filozoficznej, swój nurt nazwał monadyzmem biologicznym, idea została przez niego zawarta w wydanym w 1935 roku traktacie „Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia”. Zajmował się jednocześnie krytyką literacką. Uhonorowano go Złotym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury. Doskonalił się nadal jako portrecista. Przebywał okresowo na Śląsku, gdzie obserwował trudne życie miejscowych, co odnalazło się następnie w jego sztuce. Artysta eksperymentował też z narkotykami, w tym z meskaliną, co zostało udokumentowane i opisane w magazynie „Problemy” ukazującym się zaraz po II wojnie. W publikacjach na ten temat są dostępne przedruki obrazów malowanych pod wpływem psychodelików, same obrazy tymczasem cieszą się wzięciem kolekcjonerów.

Samobójstwo?

Za najwybitniejszy utwór dramatyczny Witkacego uważa się „Szewców” z 1934 roku. 18 września 1939 roku Stanisław Ignacy Witkiewicz miał popełnić samobójstwo na wieść o ataku Związku Radzieckiego na Polskę. Według świadków, w związku z tą tragiczną informacją miał powiedzieć: „To już?!” Na temat samobójstwa Witkacego są jednak pewne niejasności, natomiast oficjalna wersja podtrzymuje, że targnął się na swoje życie skutecznie.

Ciekawostki o Witkacym

  • Jego utwory doczekały się przekładów na ponad 30 języków we wszystkich europejskich krajach, również w USA, Ameryce Łacińskiej i Japonii. Jest najczęściej granym polskim autorem na zagranicznych scenach.
  • Odebrał Witkacy wykształcenie wyjątkowe, bowiem uczyli go prywatnie znajomi ojca, do których należało kilku wybitnych profesorów nauk.
  • Witkacy pisywał swe całkiem zaawansowane literacko powieści już wieku lat kilkunastu, ciesząc się artystycznymi perspektywami co najmniej znakomitymi.

Cytaty Witkacego

„Mówi pan, że nie jestem patriotą? Nie byłem nim właściwie nigdy. Stłumiłem te uczucia, jak tylko zrozumiałem, że właściwie narodów już nie ma. Jest jedna wielka Hydra, tym straszniejsza, że jest maszyną. To jest szczęśliwa ludzkość.”

„Ale pecha mam. Wczoraj, kiedy robiłem pipi w lesie i zapatrzyłem się na krajobraz, bąk koński uciął mnie w kutasa. Spuchło to jak balon i myślałem, że odpadnie. Ale jodyna i Staroniewicz uratowali to cenne utensylium dla przyszłych pokoleń. Dziś jest tylko czerwone, ale może jeszcze odpadnie. Jak odpadnie, to Ci przyślę w formalinie.”

„B. cierpię za Ciebie, ale już samym koniuszkiem duszy, bo sam jestem jak jedna wielka dupa wołowa.”

„Ani drgnąłem i powiedziawszy parę cierpkich rzeczy i dawszy w mordę komu trzeba, opuściłem lokal.”