Winston Churchill – właściwie Winston Leonard Spencer Churchill, urodził się 30 listopada 1874 roku w Blenheim Palace (w Woodstock w hrabstwie Oxfordshire), a zmarł 24 stycznia 1965 roku w Londynie. Ojciec Wistona, Randolph Churchill, był politykiem i działaczem Partii Konserwatywnej. Jego matka była córką wpływowego finansisty Janette Jerome. Sam Winston Churchill w nagrodę za zasługi polityczne doczekał się w 1953 roku tytułu szlacheckiego sir., otrzymując także w tym roku Nagrodę Nobla, doceniony przez Komitet Noblowski za swą działalność literacką zatytułowaną „Druga wojna światowa”. Był bez wątpienia brytyjskim mężem opatrznościowym, piewcą wierności koronie i racji stanu Zjednoczonego Królestwa.
Spis treści
Przede wszystkim liberał
Dorastał w szkole Harrow School, zamieszkując w szkolnym internacie. Następnie dostał się do Royal Military Academy. Zyskawszy stopień podporucznika huzarów wraz ze swoim regimentem wyruszył do Indii, pełnił też służbę w Sudanie. W czasie pobytu w Indiach, znalazł także czas na prywatne eskapady na Kubę, gdzie podpatrywał kubańskich powstańców. Pisał stamtąd „listy z frontu”, na których zarabiał publikując korespondencję w dzienniku „Daily Graphic”, dzięki czemu pokrywał koszty wyjazdu. Był w ten sposób nie tylko obserwatorem wojny kubańsko – hiszpańskiej, ale i korespondentem wojennym. Podobną pracę wykonywał w trakcie swego pobytu na Bałkanach. Później, w latach 1899 – 1902, bywał w Afryce w charakterze korespondenta wojennego. Tam dostał się do niewoli, jednak sprawność pozwoliła mu na brawurową akcję ucieczki. Po powrocie do ojczyzny był już dość bogaty w doświadczenia oraz reputację osoby znającej sprawy polityki. Mógł wówczas starać się o posadę parlamentarną. Startował z ramienia Partii Konserwatywnej, dostając się do Izby Gmin. Odkrył wówczas w sobie instynkt nie tyle konserwatysty, co liberała przeciwnego obostrzeniom celnym i podatkowym. Wówczas to rozczarował się programem i praktykami konserwatystów. Ostatecznie przeniósł się do partii liberalnej.
Teki ministerialne
Zasłynął jako niezwykły mówca, jego przemówienia zapadały w pamięć, szybko zyskując uznanie oraz uwagę najbardziej znanych i znaczących polityków. Cztery lata po pierwszych debiutach parlamentarnych pracował już w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, Ministerstwie Handlu, co poprzedził stanowiskiem podsekretarza stanu w Ministerstwie Kolonii. Był zdolny do użycia wojska, aby, jak ogłosił, „załagodzić” zamieszki cywilne. W 1911 roku został Pierwszym Lordem Admiralicji, który podjął się trudnego wyzwania reformy modernizującej flotę. Był orędownikiem przystąpienia Wielkiej Brytanii do wojny z Niemcami. Natomiast jako autor ataku na półwysep Gallipoli musiał podać się do dymisji, ponieważ plan zawiódł. Nie zawiodły jednak ani jego talenty w ogóle, ani ambicje, bowiem odium „rzeźnika z Gallipoli” szybko zatuszował zostając w 1917 roku efektywnym ministrem zaopatrzenia. W związku z upadkiem rządu, w którym posiadał tą tekę, na krótko przebywał poza obrębem decyzji politycznych, ale już w 1919 został ministrem wojny i lotnictwa, by w 1921 zostać ministrem kolonii. W drugiej połowie lat dwudziestych jako kanclerz skarbu realizował program liberalny. Tymczasem miało miejsce globalne załamanie gospodarcze i Wielka Brytania, podobnie jak reszta świata, walczyła z kryzysem ekonomicznym.
Wierność słusznym interesom
Churchill poświęcił się w latach dwudziestych swym pracom literackim, by powrócić do polityki w 1939 roku jako Lord Admiralicji a także jako autor czterotomowego dzieła „Kryzys Światowy”, które spotkało się z aplauzem krytyki. Był w głębokiej opozycji do polityki rządu Chamberlaina, która polegała na ustępstwach wobec Niemiec, w szczególności Churchill akcentował swoją krytykę ugody monachijskiej. Premierem i ministrem obrony został w 1940 roku, jako postulujący jedno zasadnicze zdanie, pod tytułem „Nigdy się nie poddamy”, i w jego ramach organizował życie polityczne na Wyspach. Prowadził politykę opartą na zbliżeniu z USA i maksymalnym dystansie do ZSRR, pomimo że sytuacja na frontach wymusiła w końcu na nim układ sojuszniczy ze Stalinem. Niewątpliwą zasługą było podpisanie przez niego Karty Atlantyckiej i jej postulatu czterech wolności, w tym „wolności od strachu i niedostatku” oraz „słowa i religii”, łącznie z forsowaniem planu utworzenia drugiego frontu w Europie w ramach „miękkiego podbrzusza”, a to natomiast by nie dopuścić do komunizacji Bałkanów. Był aktywnym uczestnikiem wszystkich trzech spotkań Wielkiej Trójki, decydując o kształcie powojennych losów świata. W pamięci Anglosasów jest do dziś za pewne konferencja w Casablance w styczniu 1943 roku między Churchillem a Rooseveltem, podczas której oprócz wspomnianego „miękkiego podbrzusza” ustalono przede wszystkim dyskurs wojenny aż do „bezwarunkowej kapitulacji” Niemiec, Włoch i Japonii. Trzeba tu wspomnieć nam o sprawie polskiej w polityce Churchilla, która odznaczała się skrajnym pragmatyzmem i mentalnością konserwatywnego wyspiarza.
Przeciwko dyktaturze proletariatu
Był zdecydowanym przeciwnikiem idei oraz praktyk komunizmu, dając temu symboliczny wyraz w swym słynnym przemówieniu w katedrze uniwersyteckiej w Fulton. Był rok 1946, kiedy Churchill użył sformułowania „żelazna kurtyna”, na znak granicy między demokratycznym Zachodem a komunistycznym Wschodem, rozpiętej między Szczecinem na północy, a Triestem na południu. Był to również symboliczny początek zimnej wojny. Wrócił do aktywnej polityki w latach pięćdziesiątych. Jako liberał z wiekopomnym dorobkiem. Zajął się zwłaszcza reprywatyzacjami zakładów uprzednio upaństwowionych. Jakkolwiek dość niechętny początkowo koncepcji wspólnego europejskiego rynku, to był orędownikiem na rzecz NATO, CENTO czy też SEATO. Posłem do Izby Gmin został do końca życia, mianowicie do 1965 roku.
Książka godna polecenia
„Winston Churchill. Późny bohater” to książka Kielingera Thomasa potrafiąca wzbudzić zainteresowanie Winstonem Churchillem.
