Królowa Jadwiga Andegaweńska

Jadwiga Andegaweńska (również królowa Jadwiga) przyszła na świat w Budzie między 3 października 1373 roku a 18 lutego 1374 roku. Zmarła w Krakowie 17 lipca 1399 roku. Była wpierw króle Polski, później natomiast królową Polski – z dynastii węgierskiej Andegawenów (jako córka ze związku Ludwika Węgierskiego oraz Elżbiety Bośniaczki). Kronowano ją na króla Polski w 1384 roku, natomiast królową została w 1386 po koronacji Władysława Jagiełły. Została też świętą Kościoła katolickiego, jak również patronką Polski.

Krótki życiorys Jadwigi Andegaweńskiej

Jadwiga Andegaweńska przyszła na świat w Budzie, między 3 października 1373 roku a 18 lutym 1374 roku. W roku 1384 przybyła do Polski. Brała czynny udział we władzy w ramach małżeństwa z Jagiełłą. Była wybitna i dowiodła tego wspierając finansowo Akademię Krakowską. Zachowała władzę i wpływ na małżonka. Ponadto brała udział w rozmowach z Krzyżakami i papiestwem. Źródła podkreślają, że była zdolna do poświęceń – nie tak bowiem widziała w młodości swą przyszłość. Marzyła o księciu Habsburgu i o intelekcie zdolnym do długich dyskusji na tematy sztuki i nauki. Natomiast trafił jej się Jagiełło, człowiek bystry, lecz w całej swej krasie mało zajmujący intelektualnie. Zmarła w 1399 roku, nie doczekawszy historycznego zwycięstwa Jagiełły nad Krzyżakami.

Jadwiga Andegaweńska – Pochodzenie

Jadwiga Andegaweńska jako najmłodsza i ostatnia córka Ludwika Andegaweńskiego (Węgierskiego) króla Węgier i Polski, była mianowicie owocem miłości jej ojca z jego drugą żoną, czyli Elżbietą Bośniaczką. Urodziła się Jadwiga i wychowała na Węgrzech, w ówczesnej stolicy Węgier – Budzie, która była ośrodkiem kultury wczesnorenesansowej. Dzięki temu Jadwiga mogła otrzymać jak na tamtejsze czasy całkiem wybitne wykształcenie. Oprócz już tego, że potrafiła czytać i pisać, znała też kilka języków obcych oraz interesowała się przy tym szerokimi zagadnieniami z obszaru muzyki, sztuki i nauki.

Jej ojciec, nie posiadając męskich potomków, chciał za wszelka cenę zapewnić tron polski jednej ze swych córek. W tym celu właśnie zdecydował się wydać w roku 1374 – słynny przywilej w Koszycach. W roku 1381 został tenże rozciągnięty również na duchowieństwo. Dzięki temu to, po jego śmierci, która miała miejsce 16 października w roku 1384 w katedrze wawelskiej Jadwiga odbyła są koronacje na króla Polski. Natomiast jej starsza siostra Maria została równolegle królową Węgier – a swoja drogą żoną Zygmunta Luksemburczyka.

Jadwiga Andegaweńska – Lata panowania

Panowanie Jadwigi Andegaweńskiej miało miejsce w Polsce w latach 1384 – 1399. Pomimo, że już w połowie roku 1378 Jadwiga odbyła zaręczony z Wilhelmem – członkiem pochodzącym z dynastii Habsburgów, to panowie krakowscy, okazało się, mieli wobec Jadwigi nieco inne plany. Ci polscy panowie chcieli ponad wszystko bowiem wydać ją za wielkiego księcia litewskiego – Władysław Jagiełłę, a to w celu trwałego związania Polski z Litwą.

Poprzez małżeństwo Władysława Jagiełły z Jadwigą, szlachta polska słusznie liczyła na pozyskanie dalszych ta drogą przywilejów. Na mocy zawartej następnie między dwoma krajami unii w Krewie, co miało miejsce w roku 1386, Jagiełło w zamian za rękę Jadwigi przyjął zobowiązanie do przyjęcia chrztu na skalę maksymalną, czyli wraz z całym Wielkim Księstwem Litewskim. Ponadto zobowiązał się do przyłączenia Litwy do Polski – inkorporacji. Ostatecznie więc Jadwiga pojmując doskonale racje stanu – jako człowiek dobrze wykształcony, mówiący biegle kilkoma językami, dla dobra swej przybranej ojczyzny pojęła za męża niepiśmiennego poganina ze wschodu.

Ślub Jadwigi z Jagiełłą nie oznaczał wcale jednak odsunięcia Jadwigi od politycznych spraw polskich. W roku 1387 stanęła ona bowiem na czele wyprawy polskiej na Ruś Czerwoną. Potwierdziła wówczas zbiór przywilej dla Lwowa oraz 26 września tego samego roku złożony jej został hołd lenny przez Piotr I. Ponadto w roku 1397 mogła Jadwiga odbyć spotkanie z wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego, a to w celem odzyskania ziemi dobrzyńskiej, zagarniętej niegdyś przez Zakon.

Jadwiga zapisała się niesłychanie również poprzez jedną z decyzji pomnych i historycznych ze wszech miar, jako bowiem odnowicielka Akademii Krakowskiej. Jeszcze za życia ufundowała uczelni hojne swe darowizny, a w swoim testamencie zapisała cały swój majątek właśnie na rzecz wzrostu tego ośrodka akademickiego. Poza tym uzyskała zgodę papieża na utworzenie tamże fakultetu teologii.

Jedynym dzieckiem ze związku Jadwigi z Jagiełłą była córka Elżbieta Bonifacja. Zmarła ona jednak, na co wskazują zwłoki dziecka, niecały miesiąc po swoich narodzinach, czyli 13 lipca 1399. Prawdopodobnie na skutek tak zwanej gorączki połogowej zmarła również sama Jadwiga, zaledwie 4 dni później.

Jadwiga Andegaweńska końcówkę swojego życia poświęciła przede wszystkim modlitwie oraz działalnościom stricte dobroczynnym. Zaraz po jej śmierci otoczono władczynię kultem. W połowie roku 1979 została beatyfikowana, a 8 czerwca w roku 1997 została kanonizowana.

Ciekawostki o Jadwidze Andegaweńskiej

W wieku 4 lat Jadwigę zaręczono z ośmioletnim Wilhelmem Habsburgiem. Kandydaturę Wilhelma Habsburga na męża Jadwigi usilnie popierał niejaki Władysław Opolczyk, który w tym celu nawet opanował 24 sierpnia 1385 zamek na Wawelu, przygotowując dopełnienie ceremonii małżeństwa. Sprawa była w jego gestii, ale i interesie, bowiem Habsburgowie i taką działalność mu zlecili. Sama królowa była zainteresowana Habsburgiem o niebo bardziej niż niepiśmiennym i jej zdaniem na wpół dzikim Jagiełłą. Tymczasem jednak postanowiła ostatecznie dochować wierności sobie, czyli by wejść w sukcesje tam, gdzie zyskać mogła najwięcej.

Aby pojąć Jadwigę za żonę, Jagiełło musiał wpierw przyjąć dekorowany chrzest w Krakowie.

Królowa angażowała się bardzo umiejętnie w politykę – poprowadziła wyprawę wojskową na przykład na Ruś Czerwoną i to ona przyjęła złożony hołd lenny Mołdawii. To na jej dworze również negocjowano warunki z Krzyżakami.

W 1387 roku Habsburgowie zdecydowali się wytoczyć proces świeżo poślubionej parze przed trybunałem papieskim. Królową oskarżono przykładowo o bigamię. Papież Urban VI ostatecznie zdecydował się pobłogosławić królowi polskiemu, Władysławowi.

Król i królowa posiadali odrębne kancelarie, prowadząc też i życie dworskie osobno. 

Na swoim dworze królowa Jadwiga skupiła elitę intelektualną Polski (w tym takich gigantów epoki jak Piotr Wysz, Hieronim z Pragi oraz Mateusz z Krakowa). Oprócz tego na dowód jej intelektu świadczy fakt, że zleciła pierwsze w polskiej historii tłumaczenie Księgi Psalmów na język miejscowy (Psałterz floriański).

Legenda mówi, że pewnego razu rozmawiała Jadwiga ze smutnym kamieniarzem, pracującym przy budowie kościoła. Kiedy zapytała, co mu jest, ten odpowiedział, że nie ma środków na leczenie jego chorej żony. Królowa Jadwiga oddała mu wówczas bezcenną złotą klamerkę i pantofelek obsadzany szlachetnymi kamieniami, mógł więc zapłacić lekarzom i aptekarzom.

Cytaty Jadwigi Andegaweńskiej

„Póki ja żyję, póty wielkiej wojny Królestwa Polskiego z państwem zakonnym nie będzie. Ale potem wszystko jest możliwe… „