Kompozytorzy

Jan Sebastian Bach

Jan Sebastian Bach to kompozytor i organista niemiecki uważany za jednego z najwybitniejszych. W jego dorobku odnajdujemy ponad 1000 niezwykle wybitnych utworów, w tym także kilkaset koncertów oraz kilkadziesiąt preludiów.

Krótki życiorys Jana Sebastiana Bacha

Johann Sebastian Bach przyszedł na świat w Eisenach 21 marca 1685 roku. Pochodził z luterańskiej rodziny ludzi muzycznie utalentowanych. Od najmłodszych lat uczył się gry na instrumentach. W latach 1692–1695 Jan Sebastian uczęszczał do tej samej szkoły łacińskiej przy kościele św. Jerzego, w której dwa wieki wcześniej uczył się Luter. W roku 1694 rozegrała się osobista tragedia Bacha, ponieważ jego rodzice zmarli. Samodzielność osiągnął bo musiał, już w wieku 15 lat – był kościelnym sopranistą. Niedługo później zaczął komponować partie instrumentalne, bowiem utracił zdolności wokalne na skutek mutacji. W wieku 18 lat ukończył gimnazjum i nie kontynuował już szkoły, za to szybko rozwijał się twórczo i ten kierunek pochłaniał go. W wieku lat 23 miał na koncie utwory organowe, m.in. słynną „Passacaglie” i „fugie c-moll”. Został muzykiem nadwornym księcia Leopolda z Köthen. Odniósł sukces dzięki bogatym mecenatom książęcym, o co zabiegał długimi latami, a dzięki którym mógł pracować z profesjonalną orkiestrą oraz nauczać sztuki budowania utworów muzycznych ludzi dobrze sytuowanych. Skomponował w końcu swoją „Ofiarę muzyczną”, następna była „Wielka Msza h-moll”. Kilka miesięcy przed śmiercią rozpoczął natomiast komponowanie „Kunst der Fuge”, lecz proces twórczy przerwała śmierć kompozytora. Odszedł w 1750 roku, prawdopodobnie z powodu wylewu krwi do mózgu. Jego prochy można odnaleźć w kościele Św. Tomasza w Lipsku.

Twórczość Bacha to przede wszystkim utwory na organy i klawesyn, jak również mieszczą się w jego dorobku spore fragmenty muzyki chóralnej. Zadziwia fakt, iż po jego śmierci wielki kompozytor został zapomniany, podczas gdy sława dotyczyła raczej jego syna, którego do zawodu muzyka sam przyuczał. Aby Johann Sebastian Bach mógł wrócić na piedestał popularności, potrzeba było dopiero Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego, który to w 1829 roku przypomniał w swym repertuarze słynny i wielki utwór Bacha: „Pasję według św. Mateusza”. Wśród arcydzieł wyróżniamy także „Klavier Klavier-Übung”, „Das Wohltemperierte”, oraz „Pasja według św. Jana”.

Biografia rozszerzona Jana Sebastiana Bacha

Johann Sebastian Bach przyszedł na świat 21 marca 1685 roku w Eisenach, zmarł 28 lipca 1750 roku w Lipsku. Bach to kompozytor i organista niemiecki uważany za jednego z najwybitniejszych. W jego dorobku odnajdujemy ponad 1000 niezwykle wybitnych utworów, w tym także kilkaset koncertów oraz kilkadziesiąt preludiów. Twórczość Bacha to przede wszystkim kompozycje organowe i klawesynowe, jak również muzyka chóralna. Jeśli po jego śmierci zapomniano o nim, to zapewne tylko na chwilę. I tak w ten sposób doceniono Bacha ponownie dzięki twórczości Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego, który to w 1829 roku przypomniał słynny utwór Bacha: „Pasję według św. Mateusza”. Wśród arcydzieł wyróżniamy także „Das Wohltemperierte”, „Klavier Klavier-Übung” oraz „Pasja według św. Jana”.

Mistrz baroku, lecz prekursor syna

Bacha zaliczamy dziś do przedstawicieli epoki baroku. W rodzinie Bachów nie brakowało osób muzycznie utalentowanych, bowiem wielu z nich grało zawodowo na organach, komponując dobre utwory. Jan Sebastian Bach odebrał ich wzorem wykształcenie gry na organach, skrzypcach, i klawesynie. Nie inaczej było w przypadku jego dzieci. Carl Philipp, czyli jego syn, zrobił największą karierę, zostając na przełomie XVIII i XIX wieku osobistością sławniejszą niż ojciec.

Dojrzewanie

W wieku 15 lat Bach był już samodzielny. Wówczas pracował jako sopranista w lokalnym chórze kościelnym oraz rozpoczął naukę w szkole w Lüneburg. Po przejściu mutacji poświęcił się grze na altówce, skrzypcach i na organach. Był to już czas, w którym powstały jego pierwsze kompozycje organowe. Szybko więc zdobył doświadczenie, rozpoczął wówczas pracę na dworze księcia Johanna Ernsta w Weimarze. Przez kolejne lata pracował między innymi w Mühlhausen/Thüringen i Arnstadt. W 1708 roku wrócił do Weimaru. Powstały w tym czasie niektóre spośród jego utworów organowych, np. pierwsze szkice do „Orgelbüchlein” oraz słynna „Passacaglia” i „fugia c-moll”.

Starania o wielką posadę

Johann Sebastian Bach podjął starania objęcia stanowiska nadwornego kompozytora. Wilhelm Ernst miał jednak do wyboru kilku, wybrał jednak Georga Philippa Telemanna. Zatrudnił się więc u księcia Leopolda z Köthen. Poświęcał się wówczas muzyce kościelnej, ale też miał ambitny plan zostania nadwornym muzykiem Augusta III Sasa. Wkrótce powstała jego „Ofiara muzyczna” dedykowana specjalnie Fryderykowi II Wielkiemu, następnie „Wielka Msza h-moll”. Natomiast komponowanie „Kunst der Fuge” Bach rozpoczął na kilka miesięcy przed śmiercią. Tego jednak nie było mu dane dokończyć. Kompozytor odszedł w 1750 roku, za przyczynę uważa się wylew krwi do mózgu. Jego prochy znajdują się obecnie w kościele Św. Tomasza w Lipsku.

Ciekawostki o Janie Sebastianie Bachu

  • Trzecią żoną Jana Sebastiana Bacha została jego kuzynka.
  • Ostatnie lata oznaczały dla Bacha sukcesywną utratę wzroku, do momentu, w którym praktycznie oślepł.
  • W przypływach wyjątkowego cierpienia Bach był bliski konstatacji, iż jego życie było pomyłką. W związku z tym zarządził, by zniszczono po jego śmierci całą dokumentacje muzyczną. Jednak jego trzecia żona nie wypełniła jego woli, potajemnie zachowując kartki z jego wielkimi muzycznymi partiami.
  • Wbrew pozorom oraz wszelkim skojarzeniom, w dorobku Bacha nie odnajdujemy ani jednej opery.

Cytaty Jana Sebastiana Bacha

„Łatwo zagrać na jakimkolwiek instrumencie: wystarczy, że dotkniesz właściwego klawisza we właściwym czasie, a instrument sam się odtworzy.”

„Jeśli postanowię zostać idiotą, będę idiotą na własną rękę.”

„Celem i ostatecznym celem całej muzyki powinna być nie tylko chwała Boga i odświeżenie duszy.”

„Tam, gdzie jest muzyka oddania, Bóg jest zawsze blisko Jej łaskawej obecności.”

„Moi mistrzowie to dziwni ludzie, którzy nie bardzo troszczą się o muzykę.”

„Musiałem być pracowity. Ktokolwiek jest równie pracowity, odniesie równie dobry sukces.”

Książka o Janie Sebastianie Bachu

„Jan Sebastian Bach” Alberta Schweitzera jest pozycją obowiązkową dla tych, którzy pragną bliżej przyjrzeć się artyście i jego dokonaniom.